بررسی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی توده های مختلف گیاه دارویی شنبلیله (trigonella foenum- graecum l)

ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی توده های مختلف گیاه دارویی شنبلیله (trigonella foenum- graecum l.) و شناسایی بهترین توده¬ بومیبه صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفیبا سه تکرار در سال 1392 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل هشت توده بومی شنبلیله (اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج) و چهار سطح شوری (0، 60، 120 و 180 میلی¬مولار کلرید سدیم)که به ترتیب دارای هدایت الکتریکیمعادل7/0، 40/2، 47/4 و 40/6 دسی زیمنس بر متر بودند.صفات اندازه¬گیری شده شاملارتفاع بوته، طول ریشه، طول ساقه، تعداد انشعاب در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد گره، فاصله میانگره، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، طول غلاف، عرض غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، وزن تازه میوه، وزن خشک میوه، شاخص کلروفیل، کلروفیل a، bو کل، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء، پرولین، میزان سدیم و پتاسیم و نسبت آنها در برگ بودند. نتایج نشان داد که شوری اثر کاهنده معنی¬داری بر روی شاخص¬های رشد و نموی گیاه داشت. شوری سبب افزایش میزان سدیم و کاهش پتاسیم در اندام هوایی گیاه دارویی شنبلیله شد در صورتیکه پرولین میزان یون سدیم را کاهش و یون پتاسیم را افزایش داد. توده¬های مختلف پاسخ های متفاوتی به شوری نشان دادند به طوری که مقاوم ترین آنها توده های¬اصفهان، مشهد و چالوس بودند که در اکثر صفات اندازه¬گیری شده برتر بودند و توده های آمل و ساری در رده های بعدی و توده های تبریز، همدان و یاسوج نسبت به شش توده دیگر حساسیت بیشتری به شوری نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد بتوان از این سه توده برای اصلاح توده هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در شرایط شوری استفاده کرد.